Tüp ve Noel Türklerinde

Türk geleneği ağaçların süslendiği hediyelerin yapıldığı bir bayramı biliyor musunuz? Evet, arada birkaç tane Bu festivallerin en önemlisi Nardugan.

İslam öncesi döneme uzanan Nardugan Festivali, Sibirya ve Orta Asya’nın Türk halkları tarafından hala kutlanıyor.

Türk dünyasında Noel Baba ile kıyaslanabilir mistik bir figür bile var.

Nardugan - Kış Güneşi Festi

Nardugan Bayram’ı 21.-22. Aralık tarihleri arasında kış gündönümünde gerçekleşecek.

*    Nar = güneş / ışık

*    Dugan = yüksel / doğum

*    Nardugan = Sonnengeburt

*    Bayram = Fest

Türklerin kadim inancında gündüz ve gece birlikte savaşıyor. 22. Aralık günü gündüz geceyi yener. İyiliğin güçleri karanlığa karşı üstün gelir.

Kış gündönümü yeni bir başlangıcı temsil ediyor. Kozmosun yenilenmesi Nardugan Bayram ı ' nın vesilesidir.

Nasıl Kutlanır?

Millet köyünün yakınlarında beyaz fir (ak cam) arıyor. Bu beğenilmeyecek ama güzel süslenecek.

Hediyeler firmanın eteğinde serilir. Köy cemaati firmanın altında toplanıyor. Festivalde giyinen sakinler birlikte yemek, içmek, şarkı söylemek ve dans etmek.

Türk Mitolojisi’ndeki Ağaç

İslam öncesi çağın Türkleri için ağaçlar kutsaldır. Evrenin merkezinde dünyanın derinliklerinde kök salmış ve cennetin “yedinci katına” ulaşan güçlü bir ağaç olduğuna inanıyorlardı.

Bu hayat agac’ı (hayat ağacı) dediler. Yaşam ağacı insanların Tanrı veya tanrılarla bağlantı kurmasına izin verdi (konuma ve zamana göre Türkler arasında hem tekelcilik hem de tanrıcılık vardı).

Nardugan Festivali'nde süslenen firma hayat ağacını temsil ediyor. Köylüler, yeni yıl dileklerini ilahi güce ilettikleri kumaş veya kâğıt parçaları dallarına.

Central Asya’dan Avrupa’ya?

Nardugan Festivali binlerce yaşında.

Kırım-Türk tarihçi Muazzez İlmiye Çığ, Proto-Türk hunlarıyla ağaç süsleme geleneğinin Orta Asya'dan Avrupa'ya geldiğini ve Hunlar’ın hegemonyası altında yaşayan Alman kabilelerinin Hunlar'dan ele geçirdiğini savundu.

Ayaz Ata - Türk Santa Claus

Noel Baba'nın batısı Sibirya ve Orta Asya Türkleri Ayaz Ata.

*    Ayaz = Frost

*    Ata = baba

*    Ayaz Ata = Baba Frost

*    Ayaz Ata, Noel’den mutlu olan Noel Baba'ya benzeyen Avroasya’daki çocukların isteklerini yerine getiriyor.

Ama Ayaz Ata torunu Kar Kızı ile her zaman birlikte sahne alır.

*    Kar = kar

*    Kız = Mädchen

*    Kar Kızı = Schneeprinzessin

Bu arada, Ded Moroz ve Snegurochka’daki Doğu Slav halkları, Ural Altay uzayı Türkleri ile özdeşleşen iki karaktere sahiptir.

Yaşanmış ve Unutulmuş Gelenekler

Nardugan, Ayaz Ata ve Kar Kaz, Tatar Azerbaycanlı, Özbek, Kazak, Kırgız, Türkmen, Çuvaş, Baskordik, Yakut Türkleri ile iyi tanışmışlardır.

Anadolu’da farklı. XVII. yüzyılda ağaçlar Osmanlı mahkemesinde bayramlarda süslenmiş; bu, kronikler ve çizimler tarafından teslim edilmiştir.

Ama bu adetler, Türk dünyası boyunca kutlanan Nevruz Bayramı’na (Bahar Bayramı) benzeyen Anadolu Türkleri için zaman kaybetmiştir.

Oysa Anadolu’daki yaşam ağacı halı ve seramiklerde popüler bir motiftir. Ve kumaş ve kâğıt şeritlerinin ağaç dallarına veya sevgili şahsiyetlerin mezarına bağlanması Türkiye’de hala yaygındır.

Türkiye’nin Selcuk kentindeki Maria Ana Maria’nın mezarında Hıristiyan ve Müslüman Türkler tarafından bulunabilir.

Ertu gurul Uzun-8. Aralık 2020-Berlin

·       Alıntı: Ertugrul Uzun

25 Aralık Nardugan (Yeniden Doğuş) Bayramı

Dr. Muazzez İlmiye Çığ tarihi geleneğimizi şöyle anlattı:

Çam ağacı “Yaşam Ağacı” süslemek tamamıyla Türk geleneğidir.

Noel Baba Türklerde “Şah Baba veya Ayaz Ata.” diye adlandırılır

Altay’da;

Gür, beyaz sakallı bir ihtiyar olan “Ülgen” (Noel Baba) yaşam ağacının yanında bulunur, insanlar onu zengin kırmızı kaftan içinde görürlerdi. Ülgen, aydınlık ruhların reisidir. Türklerde ve Sümerlerde yerin göbeğinden göğe kadar, Gök Tanrıya çıktığı düşünülen “Yaşam Ağacı vardı. Bu ağacı evlerinde süslerler, altına da Gök Tanrı onlara o sene güzel şeyler, güzel bir yaşam verdi diye hediyeler koyarlar, dallarına da ertesi sene için Tanrı’dan dileklerini, kurdeleye bağlayıp asarlardı. O günlerde büyük bayram, şenlik yapılır, aileler toplanır, büyükler varsa ziyaret edilir, özel yemekler yenilir, güzel elbiseler giyilirdi. Çam bayramı, kışın en soğuk zamanında, karakışta, 25 Aralık’ta yapılırdı. O zaman, gün geceye galip gelir ve güneş, toprak üzerinde biraz daha uzun süre kalınca hayat ağacının etrafında sabaha kadar “İnderbay” adı verilen bir halka oyun oynanır, insanlar, “Güneş Sistemi’ni”. Çağrıştıran dairesel oyuna katılırlardı. Böylece, yaşam ışığı veren Güneş (yaz) geri dönsün isterler, herkes, en güzel, en önemli dileklerinin, bu gecede, değişmeden gerçekleşeceğine inanırdı.

Zamanımızda Ülgen adı Ayaz Ata’ya dönüştü; Bakü’de bugün Şah Baba diyorlar, ancak onun bu bayramdaki rolü ve giysisi aynen kaldı.

Ülgen; efsanelerin söyledikleri gibi, bazen kılık değiştirir, Erlik adını alır.

Eski Türklerde Ülgen ve Erlik, iyiliği ve kötülüğü, ışığı ve karanlığı temsil ediyorlardı. Onun için, 25 Aralık’ta, bütün insanlar, hatta en kötüler bile, iyi ve cömert olmaktaydılar.

*      Alıntı: Metin Cansız 13 Aralık 2019 Türkiye

Kaynakça:

*      Dr. Muazzez İlmiye Çığ

*      Ve 15 Aralık 2015 İlk Kurşun Gazetesi