Tülü Tabaklar Kimdir? Ne Zaman Ortaya Çıktı?

Balıkesir'de, 1908'de ortaya çıkıp düğün-derneklere katılarak vatandaşları eğlendiren Tülü Tabaklar, Balıkesir'in kurtuluş törenlerinin simgesi haline geldi.

İşgal yıllarında yüzlerini isle boyayıp, üstlerine hayvan derisi giydikleri ve düşman birliklerini korkutup, kaçırdıklarına inanılan tülütabaklar.

Tülü Kabaklara Dair Rivayetler

İstanbul Kültür ve Turizm Müdürlüğü Folklor Araştırmacısı Demet Şafak Aydın, Balıkesir'in tarihi hikâyesi tülükabaklar üzerine yaptığı ve Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın 8-10 Mart 2010 tarihinde düzenlediği 4. Halk Kültürü Araştırmaları Sempozyumu'na sunduğu araştırmasının bin bölümünde şu görüşlere yer verdi:

Düğünlerde Ortaya Çıktı

Şehrin 6 Eylül‟de yapılan Kurtuluş Törenindeki resmigeçitte yer alan “Tülü Kabaklar” halk arasındaki söylenceye göre, kurtuluş savaşı sırasında Yunanlıları korkutarak vatanın kurtuluşunda önemli bir rol oynamıştır.

Bu nedenle de diğer bayramlarda görülmeyip sadece Balıkesir’in kurtuluşu olan 6 Eylül‟de karşımıza çıkarlar.

Ancak bu oyunun farklı isimlerle Balıkesir’in köylerinde de görülmesi oyunun kökeninin çok daha eskilere dayandığını göstermektedir.

Kurtuluş Savaşı Dönemi

Balıkesir‟de Kurtuluş Savaşındaki Yunan işgali esnasında, tabakhaneler Okçu Camii‟nin bulunduğu “Deve Loncası” denilen yerdedir.

Rivayete göre Yunan karargâhları da oradadır. Yunan askerlerinin ise bulanmış tabakhane işçilerinden korktuklarını fark eden Alman istihbaratı bu durumdan yararlanmak ister.

Gizli toplantı yapacakları yerlerin etrafında Tülü Kabakların dolaşmasını sağlayarak Yunan askerlerini toplantı yerinden uzak tutarlar.

Yunan askerlerinin bu garip, garip olduğu kadar da korkunç yaratıklardan korkması üzerine dönemin garnizon komutanı her evin önüne fener asma zorunluluğu getirir.

Kurtuluşun Sembolü Oldular

Halk arasında bu hikâyeden yola çıkılarak Tülü Kabakların Balıkesir’in kurtuluşunda önemli bir yeri olduğu söylenir.

Bu yüzden 6 Eylül Kurtuluş Şenliklerinde yapılan geçit töreninde Tülü Kabaklar da yer alır.

Başka bir kaynak kişimize göre ise Yunanlıların Tülü Kabaklardan korkması söz konusu değil, çünkü Yunanlılar çok güçlü ve silahları var.

Debbağlar Loncası Başlattı

1908'de ittihatçılar ihtilal yaparlar, Meşrutiyeti ilan ederler. Tüm memlekette Meşrutiyet kutlanır.

Balıkesirde de kutlamalar yapılacaktır. Esnaf örgütleri bu kutlamada geçit töreni yaparak, ürünlerini sergileyecektir. Debbağlar da şehrin önemli esnaflarındandır ve debbağlar loncası kutlamalarda ne yapacaklarını düşünmektedir. Bu sırada loncanın başkanının oğlu İstanbul'da okumaktadır.

Tülü Kabak Oyunu

Babasının mesleği olan dericilikle, ders kitaplarında gördüğü ilk insanların kıyafetlerini bağdaştırır.

Babasına ilk insanlar gibi giyinilerek törene katılmanın mesleklerini temsil anlamında uygun olacağı fikrini verir.

Böylece debbağlar derilere bürünerek, geçit törenine katılırlar. Bu görüşe göre Tülü Kabak oyununun çıkış noktası budur…

·       Alıntı Ismail Ülgen Cin

·       ⚡ Köktengri ve Türkler ☀

·       9 Haziran 2020