Tarihte Bu hafta... 30 Ekim – 6 Kasım

30 Ekim 1997: Güneş Derneği kuruldu. Bulgaristan Türklerinin kurduğu Türkiye ile İlişkiler Derneği Güneş, Bulgaristan'a bağlı Rusçuk kentinde faaliyetine başladı.

31 Ekim 1929: Bulgaristan Türkleri 1. Milli Kongresi Sofya’da toplandı. Dört gün süren kongrede Bulgaristan’da Türk eğitiminin sorunları tartışıldı ve önemli kararlar alındı. Bunlar, Türk okullarını mali durumunun iyileştirilmesi, öğretmen sorununun çözümlenmesi, kapatılanların açılması ve yenilerinin yapılması ile eğitimin yeni Türk harfleriyle gerçekleştirilmesi kararları oldu.

31 Ekim 1967: Kıbrıs’ta tutuklama. Kıbrıs Türklerinin, Rum çetelerinin saldırılarına maruz kaldığı günlerde, gizlice adaya çıkan Rauf Denktaş, ihbar üzerine tutuklandı. Türkiye Denktaş'ın serbest bırakılmasını istedi.

1 Kasım 1907: Türkler arasında Hıristiyanlığı yaymayı amaçlayan Şark Muhbiri adlı gazete, Bulgaristan'ın Filibe kentinde yayınlanmaya başlandı.

1 Kasım 1922: Saltanat kaldırıldı. Lozan Barış Konferansına, İstanbul Hükümeti'nin de katılmayı kabul etmesi üzerine TBMM hükümeti saltanatı kaldırdı. Böylece İtilaf Devletleri'nin İstanbul ve Ankara'yı birbirine düşürme oyunu bozulmuş oldu. Artık Lozan'da amaca ulaşmak çok daha kolay olacaktır.

1 Kasım 1928: Harf Devrimi kabul edildi. Ankara ile paralel bir modernleşme ve yenileşme süreci yaşamak isteyen Balkanlardaki Türkler de bu sürece dâhil oldular. Bulgaristan Türkleri, aynı yıl yeni Türk harfleriyle ilk alfabelerini bastılar. Yine aynı yıl öğrenimi, yeni harflerle yapma kararı aldılar. Ülkedeki Türk basını da bir istisna dışında aktif olarak bu sürecin dâhil oldu.

1 Kasım 1995: Eski Yugoslavya devletlerinden Hırvatistan, Bosna Hersek ve Yugoslavya Federal Cumhuriyeti arasında Bosna barış görüşmeleri başladı. Özellikle Amerika Birleşik Devletleri’nin baskısıyla bir araya gelen taraflar, görüşmelerin sonunda Dayton Barış Antlaşmasını imzalayarak savaşı sonlandırdılar.

3 Kasım 1909: Girit’te emperyalist baskı. Osmanlı Devleti’ni Meriç’in doğusuna atmak isteyen büyük güçler, yarattıkları Girit sorununun kesin olarak çözümlenmesini Bab-ı Ali'den istediler. Talebe olumsuz yanıt veren Osmanlı Devleti’nin de ada zaten sözde olan 1912’de tamamen son bulacaktır.

3 Kasım 1914: İtilaf Devletleri Çanakkale Boğazı’na büyük bir saldırı başlattı. Rusya’ya yardım götürmek amacıyla boğazlara saldırı başlatan müttefiklerin evdeki hesabı çarşıya uymadı. Türk kuvvetleri karşısında 18 Mart 1918’de büyük bir bozguna uğrayarak geri çekildiler.

3 Kasım 1952: Azınlık yanlısı HAK YOL adlı gazete Gümülcine’de yayınlanmaya başladı.

5 Kasım 1912: Zorla Hıristiyanlaştırma. Sofya, Makedonya'nın Ustrumca kentindeki kumandana ve Rum Metropoliti’ne şehirde bulunan bütün Müslüman muhacirlerin zorla Hıristiyanlaştırılması için bir emir gönderdi. Aynı uygulama daha sonra Batı Trakya’da da ihayata geçirildi. Başta Şahinköy olmak üzere birçok yerleşimdeki insanlar zorla Hıristiyanlaştırıldı.

5 Kasım 1937: Günümüzde Bulgaristan sınırları içinde bulunan Silistre’de köylülere yönelik olarak Çardak isimli gazete çıkarılmaya başlandı. Türkçe ve Romence olarak yayınlanan gazete “Türk köylüsünün haklarını koruyucu köylü gazetesi” sloganını kendine ilke edinmişti.

5 Kasım 1989: Yunanistan’da anti demokratik uygulama ve baskı. Batı Trakya’da Türk toplumunun önderlerinden Sadık Ahmet seçim bildirilerinde “Türk”, “Müslüman Türk”, “Batı Trakya Müslüman Türk Azınlığı”, Türk Cemaati” sözcüklerini kullandığı gerekçesiyle önce 18 ay hapse mahkûm oldu.

6 Kasım 1918: Çanakkale Boğazı, İngiliz ve Fransızlarca işgal edildi. Çanakkale deniz ve kara savaşlarında ağır bir bozguna uğrayan güçler, elini kolunu sallayarak Çanakkale Boğazını geçti. 13 Kasım 1918’de de İstanbul Boğazı'na demirledi. Şimdi sıra geldikleri gibi gitmelerindedir.

Alıntı: Metin Edirneli