Peşkir Leğen ve İbrik

Sabriye Cemboluk

İyi geceler sevgili facebook mahallesi. Yukarda yazdığım sözcükler sanıyorum yaşı 50’nin üzerinde olanlar için bilinmedik değildir. Daha gençler de umarım müzelerde falan görmüşlerdir. Balkanlar ve Rumeli'nde, Trakya'da her evin olmazsa olmazlarıydı. Yemekler henüz yüksek masalarda değil de yer sofralarında yendiği dönemlerde, sofra kurulmadan önce ve yemekten sonra yapılan bir ritüeldi. Evin kızı gelini veya evde kim varsa, bir kişi omuzuna peşkiri atar, eline bakır ibriği alır, diğer elinde tuttuğu küçük leğenle herkese ellerini yıkatıp, kurulatırdı. El yıkamadan asla sofraya oturulmazdı. Evlerde akan çeşmeler yoktu ama uzaklardan taşınan sularla dahi artık hijyen dediğimiz temizlik kurallarına dikkat edilirdi. Yemekten sonra da bir parça sabunla aynı işlem tekrarlanır ve eller gene tertemiz olurdu.

Artık çok şükür evlerde sular akıyor. Hatta birçoğumuzun evinde sıcak sular da akıyor. Ne yazık ki sofra adetlerimizi unuttuk. İnsanlar aynı anda ve aynı yerde bile sofraya oturmuyorlar. Süslü şatafatlı masalarda sofralar kurulsa da eskiden var olan el yıkama âdetimiz artık hatırlanmıyor. Dışarda yemek yemek ise oldukça sıradanlaştı. Her yerde ve her saatte karın doyura can bir yiyeceğe ulaşabiliyoruz. Ne yemeğe başlamadan ne de yemekten sonra el yıkamak kimsenin aklına gelmiyor. Elbet de ıslak mendiller de aynı işi görür ama gün içinde temas ettiğimiz kaç kişi bu kurallara uyuyor? Corono geldi cihane, el yıkamak ve kolonya bahane. Acilen fabrika ayarlarımıza dönmekten başka çaremiz yok. Aslında sebeplerini hiç düşünmediğimiz ne güzel örf ve adetlerimiz varmış. Eve gelen misafirin ellerine kolonya dökmek de bunlardan biriydi. Kimyasal fıs fısfısların zararlı kokuları çıkınca, bizim mis kokulu kolonyalarımızı hor görür olmuştuk. Hor görülen her şey gibi, kolonyanın intikamı da ağır oldu. Hele de içinde alkol olduğu gerekçesi ile yanından geçmeyen insanlara karşı. Ne demişler, insan sevmediğine muhtaç olurmuş.

·       Sabriye Cemboluk

·       13 Mart 2020