Pek Uyanık Bir Uyku

Meşrutiyet döneminde üç büyük fikir akımı vardı. Bunlar;

Garpçılar (Batıcılar), Türkçüler, İslamcılar olarak sınıflandırılmaktadır. Bu akımların hepsi de devletin kurtarılabilmesi için değişik ölçülerde olsa dahi çağdaşlaşmanın gereğini kabul ediyorlardı.

Bunlardan Batıcıların yayın organı İçtihat mecmuasında yayınlanan “Pek uyanık bir uyku” başlıklı iki yazıda, Batıcıların bütün istekleri şöyle sıralanmıştır. Bu istekler Atatürk’ün ilke ve inkılâpları ile karşılaştırıldığında kendisini pek çok etkilediği anlaşılmaktadır.

“Bütün şehzadelerle veliahtların tedris ve terbiyelerine son derece dikkat edilecek, zencilerin ve harem ağalarının aptalca telkinlerine nihayet verilecek, genç şehzadeler umumiyetle orduya sokulup orada terakki edecekler.”

“Padişahın tek bir zevcesi olacak, cariye istifraş etmeye hakkı olmayacaktır.”

“Fes kâmilen defedilip yerine yeni bir serpuş kabul olunacaktır.”

“Kadınlar diledikleri tarzda giyinecekler, yalnız israf etmeyeceklerdir. Polisler, softalar ve arabacı makulesi kimselerle külhanbeyler kadınların giyimlerine katiyen müdahale edemeyeceklerdir. Şeyhülislâm efendiler de çarşaflara dair beyannameler imlâ ve imza etmeyeceklerdir. Polisler kadınların işine, ancak ve ancak münasebetsiz ve adab-ı umumiyeyi muhil ahvalde müdahale ve bu vazifeleri büyük bir nezaketle ifa edeceklerdir. Kadınlar, vatanın en büyük velinimeti sayılarak kendilerine erkekler tarafından o yolda hürmet ve riayet gösterilecektir.”