Osmanlı İmparatorluğu’nun kurucusu ve ilk hükümdarı Osman Gazi 13 Şubat 1258’de Söğüt’te doğdu. Babası Ertuğrul Gazi, annesi Hayme Hatun idi. Yirmiüç yaşındayken babasının vefatı üzerine 1281 yılında aşiret reisi oldu. Kırkbir yaşındayken 1299 yılında adına hutbe okutarak bağımsız Osmanlı Devleti’ni kurdu. Atmışsekiz yaşındayken 1326 yılında Söğüt’te vefat etti.
Osman Gazi uzun boylu, geniş omuzlu, esmer tenli, çatık kaşlı, lider tabiatlı, cesur, gazi ve asker tabiatlı, sade yaşamayı seven, din adamlarına saygılı, gözü malmülkte olmayan, kişisel menfaat düşünmeyen yardımsever bir insandı. Arkadaşları arasındaki lakabı “Kara Osman” dı. Seyyah İbn Battuta’ya göre “Osmancık” olarak da bilinirdi. Geçimini kendi koyunlarından elde ettiği süt, peynir ve yün gibi ürünlerle sağlardı. Sofrası herkese açıktı. Giyecek ve ayakkabıları olmayan fakirleri donatır, dul hatunlara sadaka verirdi. İyi bir güreşçiydi ve iyi silah kullanan cesur bir savaşçıydı.
Osman Gazi, mütevazı yaşamayı seven ve gözü mal ve mülkte olmayan bir liderdi. Kendini devletine adamış bu hükümdarın vefat ettiği zaman geriye kalan terekesinden altın ve gümüş gibi maddi değeri olan hiçbir şey çıkmamış, Aşıkpaşazade’nin zamanında yazdığı gibi geriye sadece bezden bir sarık, bir tahta kaşık, bir tuzluk, bir çift çizme, bir başlık, bir kılıç, bir mızrak, bir okluk, at zırhı takımı, ak renkli sancakları, birkaç atı ve üç sürü koyun bırakmıştı Türbesinde, yıkılmakta olan Anadolu Selçuklu Devleti’nin Sultanı III. Alaaddin Keykubad tarafından kendisine uçbeyi ünvanı verilmesi sırasında gönderilen hediyelerden bir ağaçtan yapılma tesbih ve bir davul vardı.
Osman Bey, gazi tabiatlı lider kişiliğiyle Söğüt’teki Osmanlı beyliğini Anadolu’daki diğer beylikler içinde ön plana çıkarmıştı. Moğol istilasından kaçarak Anadolu’ya gelen Türkmenler onun başarılı liderliği altında toplanmayı seçmişler ve gazi ruhununun önderliğinde fetihten fetihe, zaferden zafere koşarak Osmanlı Devleti’ni kurmuşlardı.
