Kadifekale

İzmir şehrinde kale nerededir denirse elbet akla gelecek tek yer Kadifekale’dir. İzmirliyim diyenlerin bile çoğunun çıkıp gezmediği Kadifekale’yi öyle ya da böyle bilmesi kalesinden değil semtinin namındandır. İzmir’in günümüze gelemeyen ikinci bir kalesi olduğunu ise pek az kimse bilir.

Büyük İskerder döneminden sonra Bayraklı’dan bugünkü Kadifekale ve eteklerine taşınan İzmir (Smyrna), bugün hala büyük ölçüde sağlam sayılabilecek, Kadifekale’den başlayan ve hemen hemen hiç iz kalmamış sur duvarlarının içine kurulmuştu.

Kuzeyde kabaca Halit Ziya Bulvarı’na, Güneyde Eşrefpaşa semtine kadar uzanan bu surlar yay şeklinde denizde son buluyordu. Anafartalar Caddesi dediğimiz kesim ise o zamanlar deniz kenarında bir kıyı şeridi idi ve kıyı şeridinden daha da içeri doğru yay şeklinde sokulmuş bir iç liman bulunuyordu.

Kemeraltı ise, liman girişini savunmak üzere inşa edilmiş bir kalenin varlığı ile ortaya çıktı. Limanın ağzında konumlanan ve 12’nci yüzyılda Bizanslılar tarafından kurulan İzmir Liman Kalesi, hem iç limanın güvenliğini sağlamak hem de şehir savunmasında kilit oluşturması açısından önem taşıyordu. Farklı adlarla anılan kale, yabancı kaynaklarda ‘Neon Kastron’ veya ‘Ceneviz Şatosu’ olarak adlandırılırken, Hristiyan topluluklar tarafından ele geçirildikten sonra ise ‘Castrum Smyrnarum’ olarak isimlendirildi. Bu mevki, St. Jean Şovalyelerine devredilince St. Petros Kalesi ile tanınmaya başladı ve sonraki dönemlerde Le Chatesu veya Hafen Kastell isimleriyle farklı kaynaklarda yerini aldı.

16’ncı yüzyıl Osmanlı kaynaklarında ise ilk olarak “Kal’a-İzmir-i Cedid”, (Yeni İzmir Kalesi) olarak karşımıza çıkan kale, sonraları ‘Ok Kalesi’, ‘Liman Kalesi’, ‘Hisar’ ve ‘Soğan Kalesi’ gibi adlar aldı.