Fethülislam Kalesi Gladova Kladovo Sırbistan

Vidin'in ilerisinde, nehrin kıvrıntı yaptığı yerde, sağ sâhilinde büyük kaleyi hâvî askerî bir mevkidir. Kale, Kânûnî Sultan Süleyman zamânında yapılmıştır. Diğer bir adı Kladve olarak geçer. Sırbistan’ın, Bor İli’ne bağlı Kladovo İlçesi’nin birkaç kilometre batısında bulunur. Ortaçağ’da Sırbistan’ın bu bölümünün fethinden sonra Türkler Kladovo şehrine "Barış Kapısı” anlamına gelen Fethülislam ismini verdi.

“Târih-i Cevdet”, kalenin bulunduğu sahada bir kale, câmi, bir hamam ve kale dışarısında üç-beş yüz kadar büyük dükkân bulunan bir kasaba olduğu, birkaç orduyu alabileceği, düz bir sahra kenarında olduğu, câmi ve çeşme târihlerinin I. Mahmut'a âit olduğu işâret edilmiştir. Fethülislam Kalesi üç asır oyunca Tuna kenarında mühim rol oynamıştır. Avusturya-Macaristan olayları ve XVIII. yüzyılda ortaya çıkan Sırp meseleleri ile kalenin ehemmiyeti daha da artmıştır. Sırpların arzu etmelerine rağmen Akkirman ve Edirne antlaşmaları ile Osmanlılar Avrupa’da nüfuzlarını kaybetmekle berâber Belgrad, Semendire, Fethülislam ve Böğürdelen kalelerinde asker bulundurmak hakkını muhâfaza ettiler.

1862’de yapılan İstanbul Antlaşması ile Sırbistan’daki kaleler Osmanlılarda kalmış ise de Sırpların devamlı olarak Bâb-ı Âlî nezdindeki tazyikleri ile Belgrad Kalesi’nden başka diğer kaleleri bir kaleye benzemediği ve düşman hücumlarına dayanamayacakları ve siyası durum îtibâriyle bu kaleler için bir harp göze alınamayacağı düşüncesi ile Bâb-ı Âlî 3 Mart 1867’de üç maddelik bir teklifte bulunmuştur. Sırp Beyi Mihal ilk iki maddeyi reddederek Osmanlılar için kaleler üzerinde sembolik bir hak tanıyan ve kaleleri Sırplara terk eden üçüncü maddeyi kabul etti. Sultan Abdülaziz 20 Mart 1867 târihli bir fermanla teslim ettiği kaleler içerisinde Fethülislam da elden çıkmış oldu. Yalnız üçüncü madde gereğince bir zaman kale burçlarında Sırp Bayrağı yanında Türk Bayrağı da dalgalandı.

·       Gökhan Karataş

·       Balkanlarda Osmanlı-Türk Medeniyeti ve Eserleri

·       15 Mart 2020