Doğu Avrupa’da Yeni “Büyük Oyun”

Sabir Askeroğlu

“Büyük Oyun” 19. yüzyılda dönemin hegemon gücü olan Büyük Britanya ile Avrupa’nın büyük güçlerinden biri olan Rusya arasında Orta ve Güney Asya’da yürüttükleri güç mücadelesinin adıydı. İkinci Dünya Savaşı’nda zayıflayan Britanya, küresel hâkimiyet rolünden vazgeçerek dünya denizlerindeki üstünlüğünü 20. yüzyıl boyunca aşamalı olarak ABD’ye bıraktı. Avrupa’nın batısını ABD ile birlikte Britanya kontrol altına alırken, doğusunun kontrolü tamamen Sovyetler Birliği’ne geçmişti. Soğuk Savaş boyunca NATO üzerinden Batı Avrupa’da ABD mutlak üstünlük sağlarken, Sovyetler Birliği ise Varşova Paktı üzerinden Doğu Avrupa’nın güvenliğini üstlendi. Sovyetler Birliği Doğu Avrupa’dan tek taraflı çekilmesi ve 1991 yılında dağılması, ABD’nin küresel hâkimiyetini, yani “Pax Americana” ilan etmesi için tüm şartlar yerine gelmiş oldu. Rusya eski Sovyetler Birliği coğrafyası üzerinde nüfuzunu korumaya çalışırken, Yugoslavya kriziyle birlikte Balkanlar'da aktif olmaya çalışmış, Balkan ülkeleriyle birlikte Doğu Avrupa ülkelerinin, Avrupa Birliği’ne ve NATO’ya girmeleri, bu bölgeler ABD ile birlikte Almanya’nın etkisi altına girmeye başlamıştır.