5. Büyük Edirne Kongresi (9-13 Mayıs 1920)

9 Mayıs 1920...

5. Büyük Edirne Kongresi (9-13 Mayıs 1920). Yunan işgaline karşı Doğu Trakya'nın savunulmasına karar verilmesi ve askeri hazırlıkların başlatılması. Kongrenin ve Trakya - Paşaeli Cemiyeti'nin Doğu ve Batı tüm Trakya'yı temsil ettiğinin belirtilmesi.

San Remo'da Osmanlı'ya imzalattıracakları barış anlaşmasının son rütuşlarını yapan Anlaşma Devletleri, Doğu Trakya'nın Yunanistan'a verilmesini kararlaştırmışlardı. Bu haber, Edirne Selimiye Camisi'nin avlusunda 8 Mayıs'ta düzenlenen büyük bir mitingle protesto edildiği gibi, 9 Mayıs'ta da Erkek Öğretmen Okulu salonunda 264 delegenin katılımıyla Büyük Edirne Kongresi'nin toplanmasına neden oldu. Bu geniş katılımlı kongreye, Trakya-Paşaeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Merkez Kurulu üyeleri, Edirne ve Çatalca Genel Meclis üyeleri, her bucaktan birer temsilci ve müftüler katıldı.

Kongrede, Doğu Trakya'nın Yunanistan'a verilmesi projesine karşı çıkılarak gerektiğinde toprakların silahla savunulması kararı alındı. Ayrıca büyük devletlerle görüşmelerde bulunmak ve Paris'te Osmanlı Heyeti'nden ayrı olarak yalnıza Trakya'yı savunmak üzere, Büyükelçi Galip Kemali Söylemezoğlu ile Galip Bahtiyar, Salih Cevdet ve Çorlulu Cezzarzade Ziya tam yetkili temsilci olarak görevlendirildi. Ankara'nın karşı çıkmasına rağmen bu heyet, Roma ve Paris'e gidecekse de bir sonuç alamamıştır. Trakya'daki örgütlenme ve savunma önlemleri de Yunanlılar'ın 20 Temmuz 1920'deki beş günlük saldırısı sırasında tüm bölgeyi ele geçirmeleri nedeniyle çökmüştür. I. Kolordu Komutanı Cafer Tayyar esir düşmüş, Kolordu'nun kalan birlikleri Bulgaristan'a çekilmek zorunda kalmıştır.

Tufan Baş